Strojenie pianina: pytania i odpowiedzi

Strojenie pianin i fortepianów Warszawa, inne miasta.

W mojej praktyce zawodowej cały czas mam do czynienia z jakimiś problemami dotyczącymi strojenia tych czy innych pianin lub fortepianów. Nie mogę powiedzieć, że posiadam wiedzę “podręcznikową”, bo częściej sam mam więcej pytań, niż odpowiedzi. Ale to chyba normalne. Byłby powód dla niepokoju, gdyby było inaczej.

Podobnie ma lekarz, od którego zależy diagnoza choroby, oparta często o jakieś niejasne poszlaki oraz wybór sposobu leczenia, mniej czy bardziej konwencjonalnego. Podobnie ma nauczyciel, mając przed sobą rozbrykaną klasę lub trudny temat lekcji.

Zawsze ciekawe mam rozmowy z właścicielami instrumentów, nawet jeżeli nie mają oni specjalistycznej wiedzy i nie muzykują sami. Czasami potrafią mnie zaskoczyć ciekawymi, niebanalnymi pytaniami. Część z nich spróbuję ująć poniżej. Być może moje odpowiedzi posłużą również komuś, kto dopiero zaczyna praktykę zawodową. Tak czy inaczej, tych odpowiedzi absolutnie nie wystarczy, by zaraz pobiec do sklepu po klucz i zacząć stroić instrumenty, tym bardziej komercyjnie!

Jak często należy stroić pianino lub fortepian?

Średnio 2 razy w roku. Fortepian używany do regularnych ćwiczeń i treningów może wymagać częstszego strojenia. Fortepian zabytkowy, z oryginalnymi kołkami, również: on gorzej trzyma strój. Instrument używany sporadycznie może być strojony rzadziej, np. raz do roku. W instytucjach muzycznych fortepiany natomiast są strojone przed każdym koncertem, nawet jeżeli od momentu ostatniego strojenia minęła doba lub dwie.

Czy podczas strojenia należy używać tunera?

Są różne metody strojenia. Tunerem można się posługiwać, ale dobra stara tradycyjna metoda strojenia tego nie przewiduje. 

Od czego zaczyna się strojenie?

Od obrania podstawowej wysokości stroju i nastrojenia strefy temperacji. W ustaleniu podstawowej wysokości stroju pomoże nam kamerton lub tenże tuner, jednak w przypadku instrumentów zabytkowych bardziej rozsądnym jest pozostawienie zastanej wysokości stroju, gdyż jego podciągnięcie do nominalnej wartości a1=440 Hz może być zarówno niemożliwe (strój “opadnie” po kilku dniach lub tygodniach, na dodatek nierównomiernie), jak i niebezpieczne (zabytkowe struny mogą popękać).

Co to jest “strefa temperacji”? 

Strefa temperacji – to obszar na klawiaturze fortepianu (lub pianina), na którym ustala się wysokość wszystkich dwunastu dźwięków wchodzących w skład oktawy i ich relacje między sobą. Zwykle ten obszar mieści się w granicach oktawy a0-a1. Dźwięki wchodzące w skład tej oktawy, stroimy w następującej kolejności:

a1 – wg kamertonu (lub pozostawione na dotychczasowej wysokości);
a0 – odłożona czysta oktawa w dół;
e1 – odłożona “czysta” kwinta w górę (w rzeczywistości, nie czysta, lecz temperowana, czyli lekko zawężona. To samo dotyczy wszystkich kolejnych kwint);
h0 – odłożona w dół “czysta” kwarta (w rzeczywistości, nie czysta, lecz temperowana, czyli lekko poszerzona. To samo dotyczy wszystkich kolejnych kwart);
fis1 – kwinta w górę
cis1 – kwarta w dół
gis1 – kwinta w górę
dis1/es1 – kwarta w dół
b0 – kwinta w górę
f1 – kwarta w dół
c1 – kwarta w dół
g1 – kwinta w górę
d1 – kwarta w dół

Po nastrojeniu dźwięku d1, pod warunkiem, że temperacja napotkanych kwint i kwart była prawidłowa, kwinta d1-a1 powinna wyjść sama, oraz w niczym się nie różnić od pozostałych temperowanych kwint. Jeżeli ona jest albo za szeroka, albo za wąska, cała temperacja jest do poprawki.

Jak widzimy, podczas strojenia strefy temperacji wykonujemy równomierne kroki kwintami (oraz ich przewrotami – kwartami), czyli kołem kwintowym.

Istnieje również inna “droga” koła kwintowego, dla niedoświadczonego stroiciela mniej bezpieczna. To kolejność a1 (kamerton) –>d1–>g1–>c1–>f1–>b0–>es1–>as1/gis1
–>cis1–>fis1–>h0–>e1–>a0. Po nastrojeniu dźwięku a oktawy małej powinna powstać idealnie czysta oktawa a0-a1, i właśnie ta “idealność” jest całkiem niebezpiecznym wyznacznikiem prawidłowej temperacji wszystkich kwint i kwart – i umiejętności stroiciela.

Która kolejność koła kwintowego jest lepsza: od a1 w dół kwinta czy oktawa?

Oktawa. “Niezupełnie idealna” kwinta na końcu jest mimo wszystko o niebo lepsza, niż “niezupełnie idealna” oktawa. Należy też podkreślić, że koło kwintowe może być zbudowane od dowolnego dźwięku, wcale niekoniecznie od a (zwłaszcza jeżeli z jakichś względów nie chcemy lub nie możemy korygować wysokości całego stroju). Tak np. ostatnio budowałem koło kwintowe od dźwięku fis1, jako że był to w całym pianinie jedyny czysty chór strun. Dodatkowo trzeba zaznaczyć, że każdy człowiek ma indywidualne cechy słuchowe. Dla mnie np. o wiele wygodniej jest temperować kwintę, niż kwartę (tunera nie używam). Po to, by sobie zapewnić lepszy komfort, w ogóle rezygnuję ze strojenia kwart, korzystając tylko i wyłącznie z kroków kwintowo-oktawowych:
a1-a0-e1-h1-h0-fis1-cis2-cis1-gis1-gis0-dis1/es1-b1-b0-f1-c2-c1-g1-g0-d1 – 
a zatem moja indywidualna strefa temperacji obejmuje 19 zamiast 12 dźwięków. Żadne to utrudnienie: owe “zbędne” dźwięki i tak przecież będziemy musieli nastroić w dalszej kolejności.

Jak sobie radzić, jeżeli mam trudności w zamknięciu koła kwintowego?

Pewnie “naukowcy” od strojenia mnie zabiją, ale mogę poradzić pewien sposób: stroić z dwóch stron jednocześnie. Oznacza to, że od górnego (razkreślnego) a, uzyskanego z kamertonu, stroić należy w dół (a1-d1-g1-c1-f1-b0-es1/dis1-gis1), zaś od odłożonego wcześniej dolnego a0 – w górę (a0-e1-h1-fis1-cis1). W tym przypadku kontrolną kwintą, zamykająca koło kwintowe, będzie kwinta cis1-gis1, a zatem niebezpieczeństwo, że jedna z kwint nam się nie uda, będzie dotyczyć kwinty używanej w dość odległych tonacjach. W tym przypadku również łatwiej jest “rozprowadzić” powstały komat pomiędzy okoliczne kwarty i kwinty. Doszliśmy w tym momencie do tego, że na owym optymalnym rozprowadzeniu powstałego komatu bazowały wszystkie nierównomierne, lecz zamknięte temperacje znane od początku XVIII wieku. Rzecz jasna, nie możemy “sprzedać” własnego braku umiejętności pod sosem “barokowej temperacji”, lecz przy opisanym sposobie temperowania koła kwintowego mamy przynajmniej świadomość, że działamy w trybie historycznym, szukając, niczym nasi przodkowie, optymalnych rozwiązań.

Co robić po nastrojeniu “strefy temperacji”?

Zanim w ogóle zaczniemy strojenie, przygotujmy wystarczającą ilość klinków gumowych. Powinniśmy mieć nie mniej niż 12 sztuk. Najpierw należy wetknąć całą dwunastkę we wszystkie chóry strun strefy temperacji, tak by jednocześnie do nastrojenia była tylko jedna struna z trzech. Ostatecznie pomoże to w sytuacji, gdy temperację trzeba będzie korygować. Dopiero po zamknięciu całego koła kwintowego w obrębie oktawy na pojedynczych strunach, dostrajamy do nich najpierw drugą, a potem trzecią strunę chóru.

Kolejny etap strojenia – to powielanie uzyskanej optymalnej (mniej czy bardziej równomiernej) temperacji na pozostałe odcinki klawiatury. Część znawców twierdzi, że najpierw stroimy basy, a potem dyszkant. Ja uważam dokładnie odwrotnie, a to ze względu na to, iż strojenie dyszkantu jest męczące, wiąże się z nasłuchiwaniem się bardzo wysokich tonów, brzmiących na dodatek bardzo krótko. Jeżeli zostawimy sobie tę “przyjemność” na “zakąskę”, możemy mieć trudność w dotarciu do końca. Natomiast nie ma nic przyjemniejszego, kiedy, po męczącym strojeniu dyszkantu, będziemy mieli przed sobą podwójne, a potem i w ogóle pojedyncze struny basu! Proces strojenia przyspiesza wówczas znacznie!

Którą strunę w pianinie stroi się pierwszą?

Nie wiem, co mówią “badania naukowe”, ale logika podpowiada, że, strojąc w dół, zaczynamy stroić chór od strony lewej, a do góry (od strefy temperacji) – od strony prawej. Chodzi o to, by klin wkładać pomiędzy struny jeszcze niestrojone, a zaoszczędzić te, które dopiero co się stroiło.

Jakie ruchy należy wykonywać kluczem? 

Bardzo ostrożne i oszczędne. W zasadzie, kluczem w ogóle nie należy kręcić. Mimo dużego podobieństwa, fortepian jednak nie jest samochodem, a klucz do strojenia nie jest kluczem nastawnym. Nie ma nic łatwiejszego, niż zerwać strunę! Po mocnym nasadzeniu klucza na kołek musimy poruszać nim w sposób iście mikroskopijny. Stosować krótkie, delikatne ruchy o minimalnym nacisku, gdyż struna zmienia swoje brzmienie już przy najmniejszej zmianie obsadzenia kołka. Należy stroić instrument w sposób jak najbardziej bezinwazyjny. Każdy nacisk na klucz powinien być motywowany tylko i wyłącznie wynikami kontroli słuchowej brzmienia struny. Kolejność zawsze jest taka sama: słuchamy brzmienia – poruszamy kluczem, i nigdy na odwrót. Winna być zasada “słuchamy i poprawiamy”, zaś nigdy – “kręcimy i sprawdzamy”.

W starych szkołach można było spotkać praktykę nie tylko obracania kluczem, ale i uderzania po kluczu. Miało to na celu “kosmetyczne” dostrojenie dźwięku bez potrzeby kręcenia. Ja również byłem tak uczony… Takich praktyk absolutnie nie należy stosować. Uzyskany dźwięk, chwilowo “doskonale czysty”, już za chwilę może się zmienić, gdy ugięty kołek się wyprostuje. Na dodatek, taka metoda prowadzi do poluzowania się kołków i – ostatecznie – do słabego trzymania stroju, gdyż kołek, uginany w tak inwazyjny sposób, zawsze powoduje mikrouszkodzenia w strojnicy. Po kluczu biją tylko ci stroiciele, którzy absolutnie nie szanują właściwości materiałowych strojonego przez siebie instrumentu. Jest im wszystko jedno, czy fortepian będzie dobrze trzymał strój przez 20, czy przez 5 następnych lat.

Nie bez dumy powiem, że, w ciągu mojej zarówno nauki, jak i praktyki, nie zdarzyło mi się jeszcze zerwać nieostrożnym ruchem klucza ani jednej struny.

Czy stroić lepiej “do góry”, czy “do dołu”? 

Znam różne opinie: albo, że ostatecznie lepiej podwyższać, to wtedy struna nie obniży, albo, że z lekka podwyższyć, by potem obniżyć, co “utrwali” ustalony dźwięk itp. To raczej są intencjonalne bajki, za którymi nie stoją żadne realne właściwości materiałów: kołków, strun, strojnicy. Coś jak stłuczenie szampana o burtę wodowanego statku – czy dodaje mu to trwałości, czy ujmuje? Taki rodzaj zabobonu…

Jak rozpoznać, czy struna w chórze brzmi za wysoko, czy za nisko?

Dla początkujących stroicieli sprawa nie jest łatwa. W zasadzie można powiedzieć, że strunę zawsze można zacząć kręcić, i wówczas się okaże, czy stroiła za nisko, czy za wysoko. Ja mam swój sposób: próbuje sobie wyobrazić emocjonalnie, czy dźwięk chóru kojarzy mi się z jednoczesnym uderzeniem klawisza wyższego, czy niższego od właśnie strojonego. Nie wiem, jakim cudem, ale mi to pomaga.

Co zrobić, jeżeli ciągle nie mogę nastroić jednego klawisza? 

Czasem tak bywa – zwłaszcza w dalekim dyszkancie, choć nie tylko tam – że ciągle nie możemy “złapać” odpowiedniej wysokości struny. Tutaj mam dwie rady. Po pierwsze, odpuścić sobie problemowy dźwięk i wrócić do niego po kilku następnych. Po drugie, zacząć go stroić od samego początku: najpierw jedną strunę z dolnej oktawy, potem – już do niej – drugą; potem – trzecią. Często bowiem tak bywa, że któraś ze strun, dopiero nastrojonych, zdążyła się rozstroić. Nie wiedząc o tym, bez powodzenia próbujemy nastroić ostatnią strunę chóru, nie dostrzegając, że problem nie polega na niej. Mimo to, jeszcze raz apeluję o oszczędność ruchu – w górnym rejestrze wystarczy zupełnie mikroskopijny ruch, by struna drastycznie zmieniła strój. Często, ledwo ruszając kluczem, sprawiamy, że strój “przelatuje” nad optymalną wysokością, i struna ze zbyt niskiej momentalnie zaczyna stroić zbyt wysoko. By wyrwać się z “pułapki” nieznalezienia właściwej wysokości, warto czasem rozstroić strunę odrobinę więcej (w dół czy w górę), tak by wymagała ona nieco większego korygującego ruchu naszej ręki (klucza). Oczywiście, to nie struna tego wymaga, lecz nasze ucho.

Jak można utrwalić nastrojony dźwięk?

Się nie da. Ani konstrukcyjnie, “doskonaląc” konstrukcję pianina (choć niektórzy próbują), ani intencjonalnie, kiedy osiągniemy optymalny strój struny bądź chóru i pragniemy, by ta czekoladowa przyjemność trwała i trwała… jak najdłużej. Jedyny na to sposób został już wskazany – to maksymalna bezinwazyjność zabiegu. Nie tylko dlatego, że mocno rozbujane kołki nie będą zbyt trwałe, ale i dlatego, że zmiana napięcia materiałowego struny nie zawsze realizuje się w jednakowy i natychmiastowy sposób. Zwłaszcza w fortepianie struna, przechodząca przez różne urządzenia (podstawki, sztaby dociskowe), potrzebuje jakiegoś czasu, żeby jej osłabienie lub zwiększenie naciągu równomiernie się rozłożyło. Zatem, strojąc fortepian, zawsze musimy rezerwować trochę czasu na to, by struna przyjęła swój kształt ostateczny, i dopiero wówczas uznawać, czy została nastrojona.

Co zrobić, jeżeli kołek “puszcza” od razu po zdjęciu klucza? 

Zamienić go na inny (szerszy). Albo zdjąć strunę, wykręcić kołek, włożyć w otwór kawałek forniru i wkręcić kołek z powrotem, zakładając strunę. Albo zdjąć strunę na stałe. W tej sytuacji należy rozważyć, co dokładnie stanowi problem, jakie są nasze możliwości i jak zoptymalizować tę wadę. Jeżeli uszkodzona jest strojnica, zamiana kołka na szerszy nic nie da, wręcz odwrotnie, tylko pogorszy jej stan. Włożenie forniru – to zawsze zabieg tymczasowy, pozwalający na szybkie “załatwienie sprawy” (pod warunkiem, że fornir mamy pod ręką). Czasem zdjęcie struny jest jedynym rozsądnym wyjściem, zwłaszcza w przypadku nie pojedynczych, a podwójnych lub potrójnych chórów strun. Używalność konkretnego klawisza, o ile nie znajduje się na krawędziach skali, zazwyczaj jest priorytetowa, zaś klawisza mocno rozstrojonego (lub w ogóle wydającego jakiś tryton zamiast pojedynczego dźwięku) w zasadzie nie da się używać. Natomiast uszczuplenie chóru o 1/3, lub nawet o połowę, jest o wiele mniej drastycznym zabiegiem, często wręcz niewykrywalnym ze słyszenia.

Jak się stroi pianino górnotłumikowe?

Ciężko, żmudnie i długo. Dla takich pianin należy mieć specjalne kliny tłumiące: cienkie i długie (długości ołówka). Jeżeli takowych nie mamy, będziemy załamani. Wówczas można spróbować rozkręcić część mechanizmu od góry, odsuwając tłumiki od strun. Wówczas młotki nadal, choć i z mniejszą siłą, będą uderzać w struny, lecz tłumiki nie będą je tłumić. Podstawową wadą tego sposobu jest ciągłe dudnienie nie tylko tych strun, które akurat stroimy, ale i tych, które rezonują, albo które przypadkiem zahaczymy. Żeby pod tym względem usprawnić sobie pracę, można polecieć strojenie np. wszystkich klawiszy tego samego dźwięku na całej skali (np. AA-A-a0-a1-a2-a3-a4, potem BB-… itd.). Mimo całej tej interesującej racjonalizacji, ostatnio stroiłem górnotłumikowe pianino Traugotta Berndta przez 6 godzin, co jest ponad dwukrotnie dłuższym czasem w stosunku do czasu strojenia zwykłego pianina. Przyjemność poniżej przeciętnej.

Zapytania z wyszukiwarki, prowadzące na tę stronę:

  • strojenie pianina (225)
  • jak nastroić pianino (42)
  • jak często stroić pianino (37)
  • strojenie fortepianu (27)
  • tuner do strojenia pianina (22)
  • jak czesto trzeba stroic pianino (18)
  • kto stroi fortepiany (16)
  • strój mezotoniczny (16)
  • pianino górnotłumikowe (14)
  • przyrząd strojącego (13)
  • stroiciel fortepianów (12)
  • oktawa plus kwarta (11)
  • strojenie pianina samemu (9)
  • jak się stroi pianino (9)
  • jak sie nazywa stroiciel fortepianów (8)
  • podkreśl nazwy instrumentów które można nastroić (8)
  • klin do strojenia pianina (8)
  • jak stroić pianino (8)
  • temperacja (7)
  • jak nastroić fortepian (7)
  • strojenie fortepianów (6)
  • pianino strojenie (6)
  • metody strojenia pianina (6)
  • kto stroi fortepian (6)
  • jak często stroi sie pianino (5)
  • jak sprawdzic czy pianino jest nastrojone (5)
  • tuner do strojenia pianin (5)
  • osoba strojąca pianino (4)
  • temperacje historyczne (4)
  • przyzad stroiciela (4)
  • jak nazywa sie osoba co stroi pianina (4)
  • jak nastrojić pianino (4)
  • co ile czasu stroi się pianino (4)
  • osoba ktora stroi fortepian (4)
  • pianino wysoko tlumikowe breslau (4)
  • koło kwintowe pianino (4)
  • co ile stroi sie pianino (4)
  • informacje o przodkach fortepianu (4)
  • kliny do strojenia pianin (4)
  • klucz do strojenia fortepianów i pianin (4)
  • organ kojarzu się z kwintą (4)
  • rodzaje strojów panina (4)
  • zwykłe pianina (3)
  • tłumik w pianinie (3)
  • jak nazywa się doba marsiańska (3)
  • kamerton do strojenia pianin (3)
  • jak nastroić stare pianino (3)
  • strojenie pianina jak (3)
  • kiedy stroić pianino (3)
  • ile strun w pianinie (3)
  • Jak się nazwa osoba która stroi fortepiany (3)
  • tuner do strojenia fortepianu (3)
  • do strojenia pianina (3)
  • pianino strojenie jak często (3)
  • jak sie nazywa osoba ktora stroi fortepiany (3)
  • czy pianino trzeba stroić (3)
  • osoba ktora stroi pianina (3)
  • jak się nazywa stroiciel pianin (3)
  • jak sie nazywa stroiciel organow (3)
  • strojenie fortepianu tuner (2)
  • jak nastroic oiabino (2)
  • przyzad do strojenis pianin (2)
  • podkresl nazwy instrumentów które (2)
  • jak stroi sie pianina (2)
  • strojenie piania samemy (2)
  • jak się stroi fortepian (2)
  • klin gumowy do tłumienia strun (2)
  • co ile trzeba nastrajac pianino (2)
  • urzadzenie od dźwięku w pianinie (2)
  • co jaki czas trzeba stroić pianino (2)
  • zwykłe strojenie fortepianu ile kosztuje (2)
  • wszystko o strojeniu pianina (2)
  • jaki stroj powinno miec pianino (2)
  • jakie są nazwy dźwięków strun w pianinie (2)
  • jakiego rodzaju moze byc temperacja klawesynu (2)
  • co jaki czas należy stroić pianino (2)
  • jak nazywa się osoba która nastraja pianino (2)
  • jak się nazywa osoba ktora stroi pianina (2)
  • co jaki czas stroi sie pianino (2)
  • rodzaje pianin (2)
  • jak nazywa sie osoba która stroi organy kościelne (2)
  • jak nastroic samemu pianino (2)
  • jak sie nazywa ten kto stroi pianina (2)
  • podkresl nazwy instrumentów które można (2)
  • strojenie kwartowo kwintowe (2)
  • tunery do strojenia (2)
  • temperacja średniotonowa (2)
  • osoba od strojenia fortepianów (2)
  • tuner do strojenia (2)
  • dwukrotne strojenie pianina (2)
  • nazwa czlowieka strojacego organy (2)
  • młotek fortepianu (2)
  • tercja plus oktawa (2)
  • fortepian struny (2)
  • czy da sie nastroic pianino kamertonem (2)
  • kto to jest stroiciel (2)
  • czlowiek ktury stroi fortepiany (2)
  • strojenie pianina przez (2)
  • pianino jaki ma strój (2)
  • tłumika w pianinie budowa (2)
  • osoba strojaca pianina (2)
  • Dudnienienie w stroju temperowanym równomiernie (2)
  • organ ktory kojarzy sie z kwinta (2)
  • osoba strojaca instrumenty (2)
  • strojenie pianina kołeczki (2)
  • dobicie kolkow strun (2)
  • stroiciele pianin czesto (1)
  • osoba ktora stroi pianino (1)
  • osoba ktora stroi instrumenty (1)
  • przyrząd do strojenia instrume (1)
  • przyżąd do strojenia instrumentów (1)
  • osoba ktora stroi (1)
  • osoba do strojenia instrumentow muzycznych (1)
  • ranking tunerów pianin (1)
  • osoba do strojenia instrumentów (1)
  • urzadzenie przyspieszajace dzwieki w fortepianie (1)
  • oktawaw plus kwarta (1)
  • równomiernie temperowany ilość zdudnień (1)
  • poluzowania się kołków i – ostatecznie – do słabego trzymania stroju (1)
  • samodzielne strojenie pianina potrójne struny (1)
  • program do strojenia pianina pelna wersja (1)
  • zdudnienie strojenie pianina (1)
  • pianino górnotłumikowe- (1)
  • pianino ile powinno miec hz (1)
  • pianino lublin jaki klucz do strojenia (1)
  • zdudnienie kwinty (1)
  • pianino stroj 440 (1)
  • pianino strój muzyczny (1)
  • po dzwięku młotek zostaje przy strunie jak odsunąć (1)
  • ZDUDNIENIE PIANINA (1)
  • podkreśl nazwy instrumentów które można nastroić muzyka klasa 6 (1)
  • pianino długo niestrojone wady (1)
  • podkresl nazwy instrumentow ktore mozna stroic (1)
  • program do sprawdzania stroju instrumentow (1)
  • Prawidłowy strój fortepianu (1)
  • pianino stroi sie na 440 (1)
  • wysokości stroju tuner (1)
  • osoba strojenie instrumentow dentych (1)
  • osoba zajmujaca sie nastrajaniem pianin (1)
  • osoby strojące fortepiany (1)
  • podkreśl nazwy instrumentów które nie mają (1)
  • pianino czy mozna dostroic samemu (1)
  • pianino tlumiki slabo tlumia (1)
  • tuner temperacje historyczne (1)
  • tasiemki pianino (1)
  • tabela stroju temperowanego zdudnienia (1)
  • szybkie rozstrojenie pianina (1)
  • stroju pianina (1)
  • strojeniepianinadobrerady (1)
  • strojenie [ianin (1)
  • strojenie w kwintach co to (1)
  • strojenie starych fortepianów (1)
  • strojenie pianino (1)
  • strojenie pianina za pomoca tunera (1)
  • strojenie pianina o pol tonu za nisko (1)
  • strojenie pianina metoda kwartowo kwintowa (1)
  • strojenie pianina kwinta (1)
  • Strojenie pianina kolejnosc (1)
  • strojenie pianina jak stroi się chóry (1)
  • strojenie pianina ile trwa (1)
  • Tłumik pianina inaczej (1)
  • temperacja kwartowo kwintowa (1)
  • tuner temperacje (1)
  • tuner pianina (1)
  • tunery pomocne przy strojeniu pianina lub fortepianu (1)
  • tuner do strojenia pianin A4 5 (1)
  • tune pins piano (1)
  • trzymanie stroju pianina (1)
  • trzymanie strojenia pianina (1)
  • trudność strojenie fortepianu (1)
  • tlumik w pianinie (1)
  • tlumik fortepianu (1)
  • tercje fortepian (1)
  • tener do strojenia pianin (1)
  • ten co stroi fortepian (1)
  • temperacja stroju pianina (1)
  • tunery do strojenia fortepianów (1)
  • temperacja pianina (1)
  • strojenie pianina co jaki czas (1)
  • strojenie pianina at tuner (1)
  • urządzenie do nastrajania pianina (1)
  • strój kwartowy (1)
  • strój fortepianu łatwiej podwyższyć czy obniżyć (1)
  • strój fortepianu (1)
  • stroimy jaki to czas? (1)
  • strojenie fortepianu na 440 (1)
  • stroiciel pianin jak sie nazywa (1)
  • stroiciel fortepianów jak się nazywa (1)
  • stroic instrume (1)
  • stroi się pianino ? (1)
  • stroi fortepiany (1)
  • strefa strojenia (1)
  • stojenie pianina (1)
  • sposoby strojenia pianina (1)
  • sposób strojenia pianina (1)
  • sposób strojenia pianin (1)
  • Strój pianina jakie a (1)
  • stroje starych pianin (1)
  • tłumik w pianinie jak sie nazywa (1)
  • strojenie pianin trzymanie (1)
  • strojenie pianin tonacja (1)
  • strojenie pianin temperacja poradnik (1)
  • tłumiki do pianina (1)
  • strojenie pianin samemu (1)
  • strojenie koło kwintowe (1)
  • strojenie klawesynu (1)
  • strojenie fortepianu na koncert cena (1)
  • strojenie fortepianu metoda kwartowo- kwintowa (1)
  • strojenie fortepianu jak sie nazywa (1)
  • strojenie fortepianu czy uzywac tunera (1)
  • tłumiki do pianina części (1)
  • strojenie fortepianów rodzaje stroju (1)
  • strojenie do kamertonu pianina (1)
  • strojenie (1)
  • samodzielne strojwnie pianina (1)
  • jak nastroić pianino tunerem (1)
  • ile zdudnien ma miec kwinta ile kwarta (1)
  • ile kosztuje strojenie pianina lublin 2013 (1)
  • ile kosztuje strojenie klawesynu (1)
  • ile kosztuje nastrajanie pianina (1)
  • ile hz powinno miec a w fortepianie (1)
  • ile czasu sie stroi pianino (1)
  • historyczne temperacje muzyczne (1)
  • gumowe tłumiki do pianina (1)
  • gumowe kliny pianino (1)
  • gumowe kliny do strojenia pianina (1)
  • gdzie mozna nastroic pianino (1)
  • fortepian na czym polega strojenie (1)
  • fortepian ile hz (1)
  • fisharmonie gdzie mozna nastroic ten instrument (1)
  • filc między strunami strojenie pianina (1)
  • fachowiec strojacy fortepiany (1)
  • f dudnien kamertonu (1)
  • ilość dudnień strojenie (1)
  • Inaczej Tłumik w pianinie (1)
  • instrument do tonu pianina (1)
  • jak nastroić pianino samemu (1)
  • jak nastroić pianina (1)
  • jak nastroić fortepian za pomoca kamertonu (1)
  • jak nastroić fortepian samemu (1)
  • =tuner do strojenia fortepianów a4 (1)
  • jak dostroić pianino (1)
  • jak dlugo trwa strojenie pianina (1)
  • jak dlugo stroi sie fortepian (1)
  • jak często trzeba stroić fortepian (1)
  • jak cżęsto strojenia pianina (1)
  • Jak czesto stroimy pianino (1)
  • jak czesto stroic fortepian (1)
  • jak często stroić (1)
  • jak często stroi się fortepian (1)
  • ja stroje fortepian (1)
  • instrumenty strojenia pianina (1)
  • instrument strojacy dla choru (1)
  • dźwieki do strojenia pianina (1)
  • dudnienie strojenie fortepianu (1)
  • czy fortepian trzeba stroic? (1)
  • czy da sie nastroic stare pianino (1)
  • czy czeba strić pianino (1)
  • czego uzywa stroiciel fortepianu (1)
  • co zrobić jak nie obraca się stroić (1)
  • co to tasiemki w pianinie (1)
  • co to strojenia w pianinie (1)
  • co jaki czas stroić pianino (1)
  • co jaki czas stroi się pianina (1)
  • co ilecstroic pianino (1)
  • co ile stroimy fortepian (1)
  • co ile stroi sie fortepian (1)
  • co ile lat stroi sie pianino (1)
  • antyczne pianina at (1)
  • allegro pianina części zamknięcia (1)
  • a1 tuner do strojenia na telefon (1)
  • a1 dawne stroje instrumentów (1)
  • czy mogę sam nastroić pianino? (1)
  • czy można rozstroic pianino (1)
  • czy można stare pianino zestroić na 440hz (1)
  • drgania tercji strojenie (1)
  • dolny tlumik pianino (1)
  • dobrze nastrojone a plus e w pianinie (1)
  • do strojenia puanina (1)
  • do strojenia pianinainaczej (1)
  • do blokowania strun strojenie pianina (1)
  • dlaczego nie można nastroić pianina (1)
  • dlaczego nie da się nastroić fortepianu (1)
  • dlaczego muzycy nastrajaja struny instrumentow (1)
  • dawny przyrzad do strojenia (1)
  • dawne puanino (1)
  • człowiek strojący fortepian (1)
  • czy strojenie pianina jest trudne (1)
  • czy stroi sie pianino (1)
  • czy samemu mozna nastric pianino (1)
  • czy pianino musi byc nastrojone (1)
  • czy można zerwać strunę w pianinie (1)
  • a1 b1 c1 d1 pianin (1)
  • jak nastroic pianino? (1)
  • od jakiegos czasu nie moge nastroić (1)
  • kto nastraja fortepiany (1)
  • koło kwintowe strojenie pianina (1)
  • kołki nie stroją pianino (1)
  • kołki do strojenia (1)
  • kolejność strojenia dzwięków w pianinie (1)
  • klucz do nastrajania fortepianu (1)
  • kliny do strojenia pianina (1)
  • kliny do strojenia fortepianu i pianina (1)
  • kliny do pianina (1)
  • klinki gumowe strojenie (1)
  • klin do tłumienia strun (1)
  • klin do pianina (1)
  • kiedy stroi się pianino przed okresm grzewczym (1)
  • kiedy nalezy stroic pianino (1)
  • kępski strojenie pianin (1)
  • kamrton a1 ipozostałe do sytojenia (1)
  • jerzy kępski strojenie pianin (1)
  • kto nastraja pianino (1)
  • kto stroi fortepiany? (1)
  • kto stroi pianina kielce (1)
  • od jakiego dźwięku stroić pianino (1)
  • od czego mogą się zerwać struny w pianinie (1)
  • obluzowanw kolki w pianinie (1)
  • numer do nastrajacza fortepianów (1)
  • nazwa osoby strojacej organy (1)
  • nastrojenie pianina (1)
  • nastraja fortepian (1)
  • na ile cherców stroimy pianino (1)
  • metoda strojenia fortepianu (1)
  • metoda kwintowa stroju (1)
  • materiały do tłumienia strun w pianinie (1)
  • lisica grzyb (1)
  • liesitca fortepian (1)
  • kwinta w górę kwarta w dół fortepian (1)
  • kwinta przy strojeniu pianina (1)
  • którą strunę pianina najpierw stroić (1)
  • kto stroi pianino jak sie nazywa (1)
  • jakim tunerem nastroić pianino (1)
  • jakiegi tunera użyć do strojenia pianina (1)
  • Jak się nazywa Człowiek strojący organy (1)
  • jak sie nazywa człowiek który stroi fortepiany (1)
  • jak sie nazywa czlowiek do nastrajania pianin (1)
  • jak sie nazya osoba strojaca organy (1)
  • jak sie nastraja pianino (1)
  • jak samemu dostroić pianino (1)
  • jak poznać czy pianino stroi (1)
  • jak poznac cxy pianino jest nastrojone (1)
  • jak nazywa się zawód strojenia pianin i fortepianów (1)
  • jak nazywa się strouciel fortepianów (1)
  • jak nazywa się stroiciela pianin (1)
  • jak nazywa sie stroiciel fortepianow (1)
  • jak nazywa sie osoby ktore stroi pianina? (1)
  • jak nazywa sie czlowiek strojacy pianina (1)
  • jak näzywa sie czlowiek od strojenia instrumentow (1)
  • jak nazywa sie czlowiek ktory stroi instrume (1)
  • jak nazywa sie czlowiek ktory nie odroznia prawej strony od lewej (1)
  • jak sie nazywa osoba ktora stroi fprtepian (1)
  • jak się nazywa przyżąd do nastrajania instrumentów (1)
  • jak sie nazywa ten co stroi instrumenty (1)
  • jaki tuner do strojenia pianina (1)
  • jaki tuner do strojenia piani (1)
  • jakczesto trzeba syroicpianino (1)
  • jaka jest nazwa urzadzenia do strojenia fortepianu (1)
  • jak zrobić strunę do pianina (1)
  • jak wykonać strój temperowany (1)
  • jak stroimy fortepian (1)
  • jak stroich pianino (1)
  • jak stroic skrzypcw kwintami (1)
  • jak sprawdzić na ile hz jest nastrojone pianino (1)
  • jak sie strojenie pianina (1)
  • jak się stroi puanino (1)
  • jak się stroi pianino temperowany (1)
  • jak się stroi organy (1)
  • jak się robi temperację fortepianu (1)
  • jak sie nazywa urzadzenie ktore podaje dzwiek dyrygentowi chóru (1)
  • jak sie nazywa tlumik w pianinie (1)
  • jak nastrojić mezotonicznie (1)

  1. Jest to bardzo miły i rzeczowy blog i nie wątpię,że wiele osób go śledzi dlatego chcę dodać parę pomocnych porad.
    Do rozdziału
    Co to jest “strefa temperacji”?
    Zawodowy stroiciel zawsze jak najszybciej będzie dążył do tercji f-a na której oprze swoją temperację,dlatego najlepiej jest stroić a’-a-d’-g-c’-f…..
    Do rozdziału
    Co zrobić, jeżeli kołek “puszcza” od razu po zdjęciu klucza?
    Najpierw spróbować dobić kołki młotkiem i specjalnym wbijakiem jeżeli jest miejsce między struną,a strojnicą.Przy uzupełnianiu fornirem też wbijać kołki,a nie wkręcać,gdyż powoduje to rozgrzewanie i zarazem niszczenie strojnicy.Jeżeli nie dajemy sobie rady z kołkami nie zdejmować strun.Można je jedynie wytłumić.Pozostawienie młotka grającego na jednej strunie spowoduje jego zniszczenie,zwłaszcza na ośkach.
    Na końcu rozdział
    Jak się stroi pianino górnotłumikowe?
    Najwyżej dwadzieścia minut dłużej.Przede wszystkim przy normalnym pianinie powinno się używać/zamiast dwunastu klinów/ filcowej taśmy,którą się upycha pomiędzy chóry,tak że brzmi tylko środkowa struna.Przy górnozaworowym /moja nazwa/taśma ta powinna być wystarczająco długa.Wyciągamy mechanizm i blokujemy taśmą całe pole i jeszcze część taśmy powinna pozostać na zewnątrz,żeby można ją było chwycić.Zakładamy mechanizm i stroimy wszystkie środkowe struny.Po zakończeniu pociągamy lekko taśmę uwalniając lewą strunę z pierwszego chóru.Dostrajamy do środkowej.Przy następnym pociągnięciu uwolnimy prawą strunę z pierwszego chóru i lewą z drugiego.Dostrajamy itd.Po prostu trzeba pamiętać,że przy każdym pociągnięciu mamy do nastrojenia dwie struny z dwóch sąsiednich chórów i nie pomylić kołków.

    • Bardzo dziękuję za komentarz. Sporo dla mnie nowej informacji. Stąd już rozumiem, dlaczego na wielu instrumentach (nie tylko fortepianach) tercja F-A brzmi lepiej, niż pozostałe, i to przy rzekomo równomiernej temperacji. Pytanie praktyczne: jak można wytłumić strunę? Rozumiem, że bez jej zdjęcia?

  2. Witam!
    Pochwalam pracę Autora. Przeczytałem wszystkie teksty z zainteresowaniem. Strojenie to również moja praca i powiem, że po wielu latach strojenia kwartowo – kwintowego przeszedłem na strój tercjowo – sekstowy. Jest bardziej dokładny i po ok. trzech latach jego stosowania skrócił mi się czas strojenia, a zwiększyła precyzja. Polecam

    • Bardzo dziękuję. Muszę powiedzieć, że słyszałem o tej metodzie, ale nigdy nie miałem z nią do czynienia. Jeżeli nie stanowi to tajemnicy, to może prosiłbym o jakieś szczegóły. Piszę o tajemnicy, bo wiem, że w co niektórych krajach toczy się wręcz wojna o to, kto pierwszy, kto lepszy, i kto tę metodę zarejestrował jako autorską i ma na nią patent.

      • Ha, ha… Jakaż to może być tajemnica w strojeniu równomiernie temperowanym. Tercje dudnią wyraźnie, są rozszerzone o kilka dudnień na sekundę. Tercja f-a dudni ok 7 razy na sek,kolejna tercja fis-b troszkę szybciej, kolejna jeszcze szybciej, tercja c1-e1 to ok 11 drgań na sek itd. Drgania każdego interwału powinny się podwajać co oktawę. Seksty to złożona rozszerzona tercja plus rozszerzona kwarta, więc dudnienie seksty jest nieco szybsze i np f-d1 dudni ok 8 c/s, a seksta c1-a1 to jakieś 12 c/s. Oczywiście rosną sobie wraz ze wzrostem wysokości strojonych tonów. Ciekawostką są decymy. Dudnienia decymy (np f-a1) pokrywają się z szybkością dudnienia tercji od tego dolnego tonu (f-a), również gdy zagramy interwał f-a2, to również powinniśmy usłyszeć taką samą ilość dudnień. Jest to świetny sposób na strojenie czystych oktaw ( w tym przykładzie a-a1-a2).
        Ja nawet strojąc a1 od kamertonu słucham zdudnień kamertonu z decymą niżej – czyli f. Dudnienie f-a1 powinno być takie jak dudnienie f-kamerton. Zresztą pełne tabele dudnień są gdzieś w Internecie….

  3. W czasach szkolnej durności zdarzyło nam się z kolegą nastroić jedno z pianin szkolnych tak, że w każdym klawiszu mieliśmy akord sekstowo-nonowy (siłą rzeczy niepełny). Muszę się pochwalić, że „w ciągu całej tej operacji nie zdarzyło mi się jeszcze zerwać nieostrożnym ruchem klucza ani jednej struny.”

    Uwagi o ryzyku zerwania struny są moim zdaniem nieco przesadzone, bo niektóre z nich podciągaliśmy nawet o kwartę.

    Mam nadzieję, że stroiciel szkolny już nam to wybaczył 🙂

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *