Modele fortepianów Steinway

Firma Steinway & Sons zaopatruje swoje fortepiany w literowe oznaczenia modeli. Oto tabela modeli fortepianów Steinwaya ukazująca długość poszczególnych modeli i ich nazwę, zarówno “oficjalną” angielską, jak i jej polski odpowiednik.

Steinway, jak wiadomo, ma fabryki w Nowym Jorku oraz Hamburgu. Niektóre modele są (lub były) produkowane tylko w jednej z nich. Wiele modeli zaznało na przestrzeni dziejów różnych modyfikacji, które postaram się odpowiednio krótko opisać.

S – 155 cm (5 stóp 1 cali), “Baby Grand” (fortepian miniaturowy), w produkcji od lat 1930-ych;
M – 170 cm (5′ 7″), “Medium Grand” (fortepian gabinetowy mniejszy), data wprowadzenia do produkcji nieustalona;
L – 179 cm (5′ 10 1/2″), produkowany tylko w USA od roku 1923 zamiast zarzuconego modelu “O”. W 2005 produkcji zaprzestano, powracając do modelu “O”.
O – 180 cm (5′ 10 3/4″), “Living Room Grand” (fortepian gabinetowy większy); produkowany od roku 1902. Od 1923 produkowany tylko w Hamburgu. Od 2005 również w Nowym Jorku.
A – 188 cm (6′ 2″), “Parlor Grand” (fortepian salonowy mniejszy), produkowany od 1878 w starszej wersji (6 stóp, czyli 183 cm), zaś w nowszej, dłuższej wersji od 1880; od 1941 (1945?) produkowany tylko w Hamburgu. Od ok. 2006 w Nowym Jorku wznowiono produkcję modelu “A”. Wg pewnych niesprawdzonych informacji, współczesna nowojorska produkcja modelu “A” odbywa się w postaci modeli “A1”, “A2” i “A3″, mających długość odpowiednio 6’1″ (185 cm), 6’2″ (188 cm) i 6’4” (193 cm). Wg innych informacji, ponownie wprowadzony w Nowym Jorku model “A” powtarza rozwiązania techniczne starego modelu “A”, produkowanego w latach 1896-1914;
B – 211 cm (6′ 11″), “Music Room Grand” (fortepian salonowy większy lub kameralny). Model ten w jego pierwotnej wersji produkowano od 1869 do 1892 roku; w tym okresie długość fortepianów modelu “B” wahała się od 6’8″ do 6′ 10.5″ (203-210 cm);
C – 227 cm (7′ 5 2/5″), [Half-Concert Grand, “Smaller Concert Grand”] (fortepian półkoncertowy), produkowany tylko w Hamburgu. “Oficjalnej” angielskiej nazwy ten fortepian nie posiada. Wcześniej, w latach [co najmniej] 1872-92, model “C” o zmiennej długości (7’1″-7’3″, czyli 216-221 cm) produkowano w Nowym Jorku.
D – 274 cm (8′ 11 3/4″), “Concert Grand” (fortepian koncertowy). O tym modelu piszę w dalszej części artykułu.

Oczywiście, modele fortepianów różnią się między sobą nie tylko długością. Tak więc modele “L” a “O” wcale nie różnią się jedynie ćwiercią cala (6.35 mm) długości. Są też bardzo istotne różnice konstrukcyjne, które mają duży wpływ na barwę i charakter dźwięku fortepianu. Wystarczy powiedzieć, że każdy model fortepianów Steinway ma swoich zagorzałych zwolenników i przeciwników. Np. aż 80% przepytanych muzyków uznało, że model “O” jest lepszy od modelu “L”, dzięki czemu nowojorski Steinway podjął decyzji o zaprzestaniu produkcji “elek” i powrocie do “O”.

Swoich przeciwników – nie tylko zwolenników – ma nawet największy fortepian Steinwaya – koncertowy “D”, choć ciężko sobie wyobrazić liczącą się scenę koncertową bez tego instrumentu. Może to i lepiej, że nie wszyscy wychwalają fortepian ponoć najlepszy wśród najznakomitszych? Steinway, podobnie jak każdy inny liczący się producent fortepianów, pragnąłby zawładnąć całą przestrzenią koncertowych (i nie tylko) fortepianów swoimi instrumentami, czemu służą nieustanne poszukiwania techniczno-muzyczne oraz, oczywiście, fenomenalny marketing. Jednak, osobiście uważam, że różnorodność jest o wiele ciekawsza, niż nawet “najlepszy”, nawet najbardziej uniwersalny, ale jednak jeden jedyny model fortepianu. Podobnie jak nie da się zbudować organów, które doskonale nadawałyby się do wykonywania muzyki zarówno Frescobaldiego, jak i Vierne’a, z Bachem, Lisztem i Guillou po drodze, tak samo nie da się mieć “uniwersalnego” fortepianu, dobrego zarówno dla Mozarta, Chopina, jak i Rachmaninowa z Prokofiewem. A jeżeli ktokolwiek tak twierdzi – albo się nie zna, albo świadomie kłamie.

Najdłuższy fortepian Steinwaya – “D” (274 cm, “Concert Grand”), wywodzi się z poprzedniego modelu, znanego pod nazwą “Centennial grand” i budowanego od lat 1870-ych (prawdopodobnie od roku 1875/76). Ten fortepian uznaje się dzisiaj za bezpośredniego poprzednika współczesnego fortepianu “D”, mimo iż długość tego modelu wynosiła zaledwie 8’9″ (267 cm). “Centennial grand” produkowano do roku 1878, kiedy zasadniczo odmieniono wszystkie modele i zastąpiono cyfrowe oznaczenia modeli literowymi (stąd wzięła się litera “D”, jako ostatnia w szeregu A-B-C-D). Nowsza wersja typu “D” powstawała w latach 1878-1884, kiedy nastąpiła kolejna wielka modyfikacja. Właśnie rok 1884 uważa się za rok powstania współczesnego koncertowego fortepianu modelu “D”, mimo że aż do roku ok. 1895 fortepiany modelu “D” liczyły nie 274, lecz 272 cm długości.

“Centennial grand” wziął swoją nazwę od światowej wystawy przemysłowej (1876) w Filadelfii, na potrzebę której powstał największy wówczas fortepian Steinwaya. Spośród 424 wyprodukowanych fortepianów “Centennial grand” do dziś zachowało się ok. 30 fortepianów.

Z kolei, największymi poprzednikami “Centennial grand” były fortepiany Steinwaya o długości 8 stóp (244 cm), uważane wówczas za największe fortepiany koncertowe, produkowane już od roku 1856. Z biegiem lat, ich długość rosła, aż osiągnęła długość właściwą dla “Centennial grand”.

Nie da się jednak jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, w którym momencie koncertowy fortepian Steinwaya przyjął swój ostateczny kształt. Zmiany konstrukcyjne były wprowadzane zarówno w latach 1930-ych, jak i 1960-ych. Nie każda innowacja była udana; zdarzały się przypadki rezygnacji z niej i powrotu do poprzednich rozwiązań (dotyczy to m.in. użycia w mechanizmie fortepianu teflonu).

Na dzień dzisiejszy ogólna liczba wyprodukowanych koncertowych fortepianów (“D”) wynosi nieco ponad 4% (25.000) od ogólnej liczby wyprodukowanych przez Steinwaya fortepianów i pianin (ok. 600.000). Ta liczba wydaje się być niewielka, lecz należy pamiętać o tym, że odsetek największych instrumentów koncertowych, budowany przez inne firmy fortepianowe, jest zdecydowanie mniejszy i wynosi przeciętnie 1-2% od ogólnej liczby produkcji.

Można też zauważyć wspólny dla wszystkich fabryk fortepianowych trend: jeżeli w ciągu pierwszych 70-80 lat XIX wieku długość fortepianów cały czas rosła (i generalnie, starano się budować jak największe możliwe fortepiany), od ok. 1880 na rynek raptownie wchodzą nowe modele fortepianów, w swoich założeniach sztucznie pomniejszone – o wiele bardziej, niż pozwalają na to zakony akustyki. Dochodziło do tego, że starsze, pełnowymiarowe instrumenty sztucznie skracano, “dostosowując” je do mody i najnowszych wymagań. Tym np. w Polsce zajmował się przemyski fortepianmistrz Franciszek Woroniecki.

Rzecz jasna, nikt z pracowników ani sprzedawców Steinwaya nie przyzna się do tego, że powstałe na fali aktualnej wówczas mody (i przy okazji “demokratyzacji” fortepianu) krótkie modele Steinwaya to instrumenty kompromisowe, a dokładnie instrumenty o kompromisowym brzmieniu wskutek wymuszonego skrócenia strun i zmniejszenia wymiarów płyty rezonansowej, i że w takim, na przykład, modelu “S” (155 cm) niewiele co, oprócz przysłowiowej “jakości wykonania”, może w ogóle brzmieć. Ale czy mogłoby być inaczej, skoro długość aktywnej części najdłuższej basowej struny w fortepianie D-274 – to 201 centymetrów, a tejże struny w fortepianie S-155 – zaledwie 116 cm? Nawet najdłuższa struna pianina Steinway o wysokości 132 cm jest o 2 cm dłuższa (w steinwayowskim pianinie o wysokości 118 cm ta struna ma długość 110 cm).

Niewątpliwie też pojawienie się krótkich fortepianów, które można było wcisnąć nawet do najmniejszego pokoju, zbiegło się w czasie z zaprzestaniem produkcji fortepianów stołowych (Steinway zaprzestał ich produkcji w roku 1888, a już kilka lat później w Stanach Zjednoczonych z inicjatywy Steinwaya zapłonęły stosy ułożone z fortepianów stołowych – tak oto żegnano poprzednią epokę i tak drastycznie wyczyszczano sobie miejsce na upchnięcie nowo wyprodukowanych krótkich modeli fortepianów. Ot, prawa rynku, nie sztuki…). Nie da się jednak ustalić jednoznacznie, czy produkcji fortepianów stołowych zaprzestano w związku z wynalezieniem doskonalszych technicznie skróconych modeli zwykłego fortepianu, czy też owe “kuce” modele wprowadzono do produkcji z powodu rezygnacji z produkowania przestarzałych konstrukcyjnie fortepianów stołowych.

Jednocześnie warto zauważyć, że dopiero wraz z końcem ery dominacji w Europie i Stanach fortepianu stołowego (o kształcie klawikordu) rozpoczęła się zapierająca dech inwazja nowej stonki – pianina. Stąd, pianino, wynalezione jeszcze w 1826 roku, w różnych krajach Europy weszło na rynek na dobre dopiero w latach 1840-ych (Francja), 1860-ych (Niemcy), 1870/80-ych (Skandynawia i Wielka Brytania). Opisana sytuacja nie dotyczy krajów z kręgu fortepianów wiedeńskich – Imperium Austro-węgierskiego wraz z Czechami i częściowo Polską, Włoch itd., gdzie ani fortepian stołowy, ani pianino przez dłuższy czas nie były popularne.

Pianino było też ostatnim typem fortepianu, wprowadzonym do produkcji przez Steinwaya. Pierwsze pianino Steinwaya powstało w roku 1861, ale jeszcze w 1865 aż 98% ogólnej produkcji należało do fortepianów stołowych. Po 30 latach (1896), pianino wyszło na bezdyskusyjne prowadzenie i 95% ówczesnej produkcji Steinwaya przypadało właśnie na pianina.

Na koniec jeszcze wzmianka o historycznym sposobie oznaczenia produkcji Steinwaya. Pierwsze modele fortepianów Steinwaya miały cyfrowe oznaczenia “Style 1”, “Style 2”, … “Style 6”, które nie zawsze były odpowiednio i bezdyskusyjnie posegregowane. Składała się na to mnogość modeli i różnić zarówno technicznych, jak i ozdobnych. Dopiero około roku 1878 postarano się zunifikować produkcję. Wówczas cyfrowe oznaczenia modeli zastąpiono literowymi “A”, “B”, “C” i “D”, które umieszczono w kolejności alfabetycznej od najkrótszego do najdłuższego modelu. Dopiero wraz z wprowadzeniem nowych, kompromisowych, sztucznie skróconych fortepianów, nowe modele zaczęto oznaczać innym literami S, M, L znanymi dziś z metek odzieżowych (small, medium, large) oraz O, które najprawdopodobniej oznacza “oversize” (dziękuję za pomocne komentarze!).

Zapytania z wyszukiwarki, prowadzące na tę stronę:

  • fortepian koncertowy steinway cena (6)
  • cena fortepianu steinway (4)
  • fortepian steinway nowy cena (4)
  • ile kosztuje fortepian koncertowy Steinway (4)
  • pianino steinway & sons ceny (3)
  • fortepian steinway (2)
  • fortepian steinway & sons d-274 (2)
  • fortepiany steinway (2)
  • ile kosztuje pianino hoffman (2)
  • steinway fortepian cena (2)
  • najlepszy model stanley sons koncertowy model (2)
  • wymiary fortepianu steinway (2)
  • steinway d-274 cena (2)
  • steinway fortepion koncertowy cena (2)
  • steinway sons ceny (2)
  • fortepian ruski ile wazy (2)
  • fortepian półkoncertowy wien kość słoniowa (2)
  • fortepian cena steinway (2)
  • czy pianino moze lezec na boku (2)
  • fortepian koncertowy steinway (2)
  • fortepian stainway cena (2)
  • cena pianina z roku 1826 (1)
  • steinway & sons wycena (1)
  • steinway and sons cena (1)
  • steinway & sons fortepiany (1)
  • steinway & sons cena (1)
  • stanway fortepian (1)
  • schody w ksztalcie pianina Białystok (1)
  • rynek insteumentów muzycznych (1)
  • rozmiary steinway and sons (1)
  • rozmiar fortepian stanley model s (1)
  • ceny fortepianów stainway (1)
  • pianino steinway & sons 1930 (1)
  • steinway and sons ile kosztuje nowy fortepian (1)
  • steinway and sons koncertowy cena (1)
  • steinway & sons ile kosztuje (1)
  • stroiciel pianin poznań marki steinway (1)
  • Steinway typu D (1)
  • cena fortepianu steinway koncertowy (1)
  • steinway modele (1)
  • steinway koncertowy (1)
  • steinway i synowie modele fortepianów (1)
  • cena koncerowy steinway (1)
  • steinway fortepiany (1)
  • kiedy pierwsze fortepiany stainway pojawily się w europie (1)
  • steinway fortepian (1)
  • cena nowego fortapianu Stainway (1)
  • steinway ceny (1)
  • steinway cennik (1)
  • pianino hoflieferant cena (1)
  • pianina stainway nowe prosto z fabryki (1)
  • fortepiany steinway ceny (1)
  • fortepian steinway model D 274 rok 1996 (1)
  • Fortepiany D-274 Concert Grand nowy cena (1)
  • fortepian steinwey model (1)
  • fortepian steinway z lat 70 (1)
  • fortepian steinway sons koncertowy cena (1)
  • fortepian koncertowy cena (1)
  • fortepian steinway najdrozszy (1)
  • fortepian steinway & sons d-274 cena (1)
  • fortepian koncertowy steinway na sprzedaż (1)
  • fortepian stein way cena (1)
  • forte piano fabrik wien mayer wilhelm (1)
  • fortepiany steinway porównanie (1)
  • fortepiany steinway w usa (1)
  • ile kosztuje fortepian koncertowy (1)
  • ocena fortepianów steinway (1)
  • nowy fortepian stenway cena (1)
  • Nowicki Adam - Strojenie naprawa remonty pianin i fortepianów (1)
  • ceny pianin stainway nowe (1)
  • najdrozszy fortepian steinway (1)
  • najdrozszy fortepian stainway cena (1)
  • najdroższe fortepiany steinway ceny (1)
  • najdroższe fortepiany steinway (1)
  • najdrozsze fortepiany ceny (1)
  • ile kosztuje steinwey (1)
  • file kosztuje fortepian steinway & sons nowy cena (1)
  • ile kosztuje fortepian koncertowy? (1)
  • fortepian salonowy steinway (1)

  1. O ile się orientuję, to kolejnym rozmiarem po S M i L jest O, czyli Oversize. Nie za bardzo nadążam za modą, tym bardziej nie wiem, czy Henry L. Ziegler nadążał, ani też co było pierwsze: nomenklatura modowa, czy nazewnictwo wprowadzone przez Zieglera. Jajo czy kura – odwieczne pytanie 😉 Jeśli Ziegler był jajem (czy też kurą) to najmocniej przepraszam szanownego prekursora 😉

  2. Wiem, że wpis to nie tematyka mojego komentarza ale bardzo chciałabym się o coś zapytać. Mianowicie mam w domu b. stare pianino ale nie piszę na nim nazwy firmy a jedyny numer który wybity jest przy mechanice to 308. Wiem na 100%, że jest jeszcze z przed 2 wojny światowej a z tyłu klapy ktoś napisał coś ołówkiem niestety nie mogę odczytać nic więcej prócz 10 i 3/4. Struny są pionowe a pianino ma wiele zdobień. Mógłby ktoś pomóc mi z ustaleniem firmy i roku produkcji? Niestety nie mam na razie jak wykonać zdjęcia ale pianino jest podobne do tego http://sprzedajemy. pl/zabytkowe-stare-pianino-1875-frank-goetze-okazja-antyk-ponad-stuletnie,10983082. Moje jednak ma z 2 stron ozdobne świeczniki. Wszystkie struny ułożone są pionowo a nie na skos a w środku metal jest koloru czarnego.
    Z góry bardzo dziękuję!

    • Pianino, jeżeli nie ma na nim tabliczki firmowej lub innych napisów w środku, na zawsze pozostanie anonimowe. Pianino z linku jest zwyczajnym pianinem, niczym nie różniącym się od setek tysięcy innych XIX-wiecznych pianin. Więc to, że jakieś inne pianino jest “podobne” do tego, niczego nie wyjaśnia. Ja np. nie znam się na samochodach, więc dla mnie każdy samochód jest “podobny do innego”.

      Ustalić rok (lub lata) produkcji można natomiast bez ustalenia producenta pianina – w oparciu o jego cechy konstrukcyjne i styl zdobnictwa. Służy do tego procedura opisana tutaj: http://arspolonica.ocross.net/rok-produkcji-fortepianu/
      Ale tutaj bez zdjęć zarówno z zewnątrz, jak i ze środka, w ogóle nie ma o czym mówić.

  3. Pingback: Wspaniałe pianino na sprzedaż | Ars Polonica

  4. Pingback: Dwie ekspertyzy, dwie wyceny. Jeden Steinway. | Ars Polonica

  5. Pingback: Oszukany Steinway dla filharmonii. Manipulacji i oszustw z fortepianami ciąg dalszy. Witamy w Polsce! | Ars Polonica

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *